Naarmate steeds meer Nederlanders een thuisbatterij in huis halen, nemen de opbrengsten daarvan de laatste maanden juist af. De automatische handel op de onbalansmarkt met behulp van een accu lijkt daardoor minder aantrekkelijk. Tegelijkertijd wordt het opslaan van zelf opgewekte zonnestroom juist steeds voordeliger.
Opbrengst handelen op onbalansmarkt
De opbrengsten van een thuisbatterij zijn de afgelopen maanden flink gedaald. Volgens cijfers van energieleverancier Frank Energie, die maandag worden gepubliceerd, brengt een grote batterij van 20 kilowattuur momenteel zo'n 100 euro per maand op. In vergelijking: vóór december lag dat bedrag nog boven de 150 euro per maand, met uitschieters tot bijna 300 euro. Dat betekent dat de opbrengsten sinds de herfst bijna gehalveerd zijn.
Frank Energie geeft inzicht in huidige cijfers
De energieleverancier, Frank Energie, baseert zijn gegevens op de ruim vijfduizend thuisbatterijen die het bedrijf naar eigen zeggen aanstuurt. Daarmee hebben ze goed zicht op de gemiddelde opbrengsten per batterij. Het is de eerste keer dat Frank Energie deze cijfers openbaar maakt.
De daling in opbrengsten wordt bovendien bevestigd door gegevens van een groep accueigenaren die hun opbrengsten zelf bijhouden. Dat geldt niet alleen voor batterijen die via Frank Energie lopen, maar ook voor accu’s die door andere energiebedrijven worden aangestuurd. Hierdoor ontstaat een breder en betrouwbaarder beeld van de marktontwikkelingen.
Hoe werkt handelen op de onbalansmarkt?
De onbalansmarkt is een onderdeel van de elektriciteitsmarkt waarop vraag en aanbod van stroom continu in evenwicht worden gebracht. Als er op een bepaald moment te veel of juist te weinig stroom op het net is, ontstaan er onbalansen. Energiebedrijven, netbeheerders en aanbieders van flexibele energiebronnen, zoals thuisbatterijen, kunnen dan inspringen om deze onbalans te corrigeren.
Thuisbatterijen spelen hierin een rol door op het juiste moment stroom op te slaan (laden) of juist terug te leveren aan het net (ontladen). Voor deze diensten ontvangen ze een vergoeding, afhankelijk van hoe dringend het net behoefte heeft aan balans, en dus van de actuele prijzen op die markt.
De inkomsten op de onbalansmarkt variëren per seizoen. In de zomer, als er veel zonne-energie beschikbaar is, ontstaan vaker overschotten en tekorten op het net. Daardoor is er meer vraag naar flexibiliteit, en liggen de vergoedingen hoger. In andere seizoenen, zoals de herfst en winter, is die vraag minder groot en dalen de opbrengsten.
Meerdere redenen voor lagere opbrengst
Naast seizoensinvloeden zijn er nog andere redenen waarom de opbrengsten van thuisbatterijen zijn gedaald, zo constateren zowel Frank Energie als onafhankelijke experts. Een belangrijke factor is dat netbeheerder TenneT nieuwe maatregelen heeft ingevoerd om te voorkomen dat batterijen té snel reageren op schommelingen in het stroomnet.
Hoewel thuisbatterijen bedoeld zijn om het net in balans te houden, bleek dat hun te snelle en massale reactie op kleine onbalansen juist nieuwe instabiliteit kon veroorzaken. Om dit te voorkomen, heeft TenneT de regels aangescherpt. Hierdoor kunnen batterijen minder vaak en minder intensief meedoen aan de onbalansmarkt, wat direct invloed heeft op hun verdienmodel.
Kortom, niet alleen het seizoen, maar ook technische beperkingen en strengere netregels zorgen ervoor dat thuisbatterijen op dit moment minder opleveren dan voorheen.
De thuisbatterij - een blik in de toekomst
De toekomst van de thuisbatterij ziet er gemengd uit, afhankelijk van wie je het vraagt en welk tijdsperspectief je bekijkt. Hier zijn de belangrijkste inzichten van experts.
Korte termijn: minder rooskleurig
-
Meer concurrentie: Steeds meer huishoudens en bedrijven plaatsen thuisbatterijen, waardoor de markt verzadigd raakt. Volgens energietransitie-expert Sanne de Boer van RaboResearch zorgt dit voor meer concurrentie op een relatief kleine markt, wat de prijzen en opbrengsten drukt.
-
Beperkte alternatieven: Energieleveranciers willen thuisbatterijen laten meedoen op andere energiemarkten, maar het is onzeker of dit rendabeler wordt. “Het is hetzelfde als op de beurs: het kan vriezen, het kan dooien,” aldus De Boer.
Middenlange termijn: onzekerheid door veranderingen
-
In 2027 eindigt de salderingsregeling, wat betekent dat huishoudens belasting moeten betalen over stroom die ze via de batterij van het net halen. Dit maakt handelen op het net minder aantrekkelijk, maar zelfconsumptie juist veel interessanter.
Lange termijn: aantrekkelijk voor zonnepaneelbezitters
-
Energie-expert Jan-Willem Zwang verwacht dat het vanaf 2027 een “no-brainer” wordt om een thuisbatterij te nemen als je zonnepanelen hebt. Zeker als de prijs van batterijen verder daalt, is de investering volgens hem snel terugverdiend.
-
Sanne de Boer is iets voorzichtiger en benadrukt dat thuisbatterijen vooral interessant zullen zijn voor huishoudens met veel zonnepanelen én hoog elektriciteitsverbruik (zoals bij warmtepompen).
Mogelijke boost door netwerktarieven
-
Een voorgestelde wijziging in de netbeheerkosten, die gebruikers stimuleert om stroom te gebruiken buiten de piekuren, kan de aantrekkelijkheid van thuisbatterijen verder vergroten.
Conclusie:
-
Nu: Opbrengsten staan onder druk door seizoensinvloeden, technische beperkingen en marktverzadiging.
-
Vanaf 2027: Grote potentie voor huishoudens met zonnepanelen, zeker bij lagere accuprijzen en slimme stroomtarieven.
Netbeheerders gemiddeld postief maar maken zich ook zorgen
Netbeheerders zijn terughoudend positief over de opkomst van thuisbatterijen. Ze zien de voordelen, maar maken zich ook zorgen over mogelijke risico’s voor het stroomnet.
Thuisbatterijen zouden het stroomnet extra kunnen belasten als ze ongecoördineerd en massaal opladen, bijvoorbeeld wanneer er veel goedkope windenergie beschikbaar is. In zulke situaties – bijvoorbeeld in een wijk waar tegelijk ook veel elektrische auto’s aan het opladen zijn – kan dit leiden tot lokale netcongestie (overbelasting van het stroomnet).
Netbeheerders vrezen dat batterijen in sommige scenario’s dus meer kwaad dan goed kunnen doen, vooral als ze puur gericht zijn op financieel gewin en niet op netbalans.
Energiebedrijven, netbeheerders, de toezichthouder ACM en het ministerie van Klimaat en Groene Groei zijn momenteel in overleg om landelijke afspraken te maken die de negatieve effecten moeten beperken.
Volgens Thomas Hulshof van Frank Energie zullen die afspraken alleen gelden voor specifieke regio’s waar overbelasting dreigt.
Er wordt gesproken over:
- Vergoedingen voor het beperken van netbelasting.
- Een keurmerk voor batterijen die aantoonbaar het net niet belasten of zelfs ontlasten.
- De verwachting is dat deze afspraken voor de zomer rond zijn.
Conclusie
De opmars van thuisbatterijen in Nederland is onmiskenbaar, maar de praktijk laat zien dat het verdienmodel momenteel onder druk staat. Door seizoensinvloeden, strengere regels van netbeheerder TenneT en toenemende concurrentie zijn de opbrengsten op de onbalansmarkt flink gedaald. Toch biedt de toekomst ook perspectief: vanaf 2027, wanneer de salderingsregeling verdwijnt, wordt het steeds aantrekkelijker om zelf opgewekte zonnestroom op te slaan en direct te gebruiken.
Experts zijn verdeeld over hoe snel een thuisbatterij rendabel wordt, maar voor huishoudens met veel zonnepanelen en een hoog stroomverbruik lijkt de investering op termijn logisch. Tegelijkertijd werken overheden, netbeheerders en energiebedrijven aan nieuwe spelregels om te zorgen dat batterijen het net ondersteunen in plaats van belasten. Kortom, de thuisbatterij blijft in ontwikkeling – met uitdagingen vandaag, maar potentie voor morgen.
