De Nederlandse energiemarkt staat op zijn kop door een nieuwe collectieve claim tegen zes grote energieleveranciers. Tienduizenden huishoudens menen jarenlang te veel te hebben betaald voor hun variabele energiecontract. Wat houdt deze claim precies in, wie kan meedoen en hoe groot is de kans op compensatie?
Waar gaat de claim over?
De massaclaim draait om tussentijdse prijsverhogingen bij variabele energiecontracten.
- Kern van de klacht: energieleveranciers verhoogden de tarieven zonder duidelijke onderbouwing en zonder dat dit in de contractvoorwaarden transparant was vastgelegd.
- Rechtsgrond: het Gerechtshof Amsterdam oordeelde in maart 2025 dat de eenzijdige prijswijzigingsbedingen van Vattenfall oneerlijk waren. Daarmee sloot het hof zich aan bij eerdere lagere rechtspraak.
- Gevolgen: omdat vrijwel alle energieleveranciers dezelfde algemene voorwaarden gebruiken, kan dit betekenen dat miljoenen consumenten jarenlang te veel betaalden.
De claim richt zich tegen de zes grootste spelers op de Nederlandse markt:
Samen vertegenwoordigen zij het grootste deel van de huishoudelijke energiecontracten in Nederland.
Wie organiseert de claim?
De juridische actie wordt gedragen door verschillende consumentenorganisaties:
- Stichting Eerlijke Handelspraktijken – een stichting die zich richt op collectieve compensatie.
- Consumentenbond – bekend als belangenbehartiger van consumenten.
- Vereniging Eigen Huis (VEH) – vooral actief op de woning- en energiemarkt.
- Stichting Consumenten Competition Claims (CCC) – gespecialiseerd in massaclaims.
Deze organisaties bundelen hun krachten om een sterke zaak te maken tegen de energiebedrijven.
Deelname: wie kan meedoen en hoe?
- In aanmerking: consumenten die sinds 1 april 2017 een variabel energiecontract hebben gehad bij één van de genoemde leveranciers.
- Aanmelden: via de websites van de Consumentenbond, VEH of de aangesloten stichtingen. Vaak hoeft men alleen naam, adres en klantnummer door te geven.
- Kosten: deelname is doorgaans gratis. De financiering gebeurt via een no cure, no pay-constructie: alleen als er een compensatie wordt uitgekeerd, houden de stichtingen een percentage in voor de gemaakte kosten.
- Deadline: er is nog geen harde einddatum, maar doorgaans geldt dat aanmelden mogelijk is tot het moment dat er een definitieve schikking of uitspraak is.
Voortgang van de claim
- Onderzoek & voorbereiding: sinds 2023 verzamelden de Consumentenbond en VEH meldingen van gedupeerden.
- Maart 2025: Hof Amsterdam verklaart prijsverhogingsbedingen van Vattenfall oneerlijk.
- Mei 2025: een rechtbank oordeelt in een andere zaak dat Essent wél mocht verhogen. Dit schept tegenstrijdige rechtspraak.
- Huidige stand (najaar 2025): de Consumentenbond en VEH hebben de dagvaarding ingediend namens ruim 220.000 deelnemers. De energieleveranciers zijn nu officieel gedagvaard.
- Verwachting: de Hoge Raad moet zich nog buigen over de Vattenfall-zaak. Die uitspraak zal cruciaal zijn voor de hele claim.
Het proces kan jaren duren, maar er bestaat ook kans dat partijen vóór een rechtszaak een schikking treffen.
Mogelijke uitkomst en compensatie
- Omvang: volgens de Consumentenbond gaat het om miljoenen huishoudens die samen miljarden euro’s te veel betaalden.
- Per huishouden: schattingen lopen uiteen van enkele honderden tot duizenden euro’s teruggaaf, afhankelijk van het energieverbruik en de duur van het contract.
- Berekening: waarschijnlijk wordt de compensatie gebaseerd op het verschil tussen de gehanteerde tarieven en de tarieven die redelijkerwijs hadden mogen gelden.
- Tijdspad: een eventuele uitbetaling kan pas plaatsvinden na een definitieve uitspraak of schikking, realistisch gezien niet vóór 2027.
Goed omt e weten mocht u willen deelnemen
- Financiering: de claim wordt betaald via externe procesfinanciers en op basis van een no cure no pay-model. Meestal wordt 10% tot 25% van de uitgekeerde compensatie ingehouden voor kosten.
- Het kan jaren duren zonder garantie op resultaat.
- Bij een negatieve uitspraak krijgen deelnemers niets.
- Mogelijke onderlinge verschillen in compensatie per leverancier of contract.
- Communicatie: deelnemers ontvangen doorgaans updates per mail en via de websites van de claimorganisaties.
Breder perspectief: falende markt of juridisch steekspel?
De energiecrisis van 2022 en 2023 maakte pijnlijk duidelijk hoe kwetsbaar consumenten zijn in een geliberaliseerde energiemarkt.
- Marktwerking onder druk: waar concurrentie lagere prijzen had moeten brengen, ervaren veel consumenten juist onduidelijkheid en prijsrisico’s.
- ACM (toezichthouder): wordt regelmatig bekritiseerd als ‘tandeloze waakhond’ omdat zij niet ingreep bij variabele contracten.
- Politieke druk: in Den Haag klinkt de roep om meer transparantie en strengere regels. Mogelijk worden variabele contracten in de toekomst strakker gereguleerd.
Conclusie
De massaclaim tegen Essent, Eneco, Vattenfall, Greenchoice, Energiedirect en Budget Thuis kan uitgroeien tot één van de grootste consumentenprocedures in Nederland. Voor huishoudens die jarenlang hoge energierekeningen betaalden, biedt dit hoop op compensatie. Toch is succes niet gegarandeerd: het juridische traject is complex en kan jaren duren.
Voor nu geldt: aanmelden kan geen kwaad, maar consumenten moeten zich realiseren dat geduld en realistische verwachtingen nodig zijn.
